Uji është thelbësor për jetën e njeriut. Që nga kohët e lashta, uji është konsideruar jetësor në ushqimin, lindjen dhe zhvillimin e qytetërimit. Shumë shpejt njeriu zbuloi rëndësinë dhe vetitë e tij të dobishme: mbrojtës ndaj sëmundjeve, shërues i tyre, por dhe parandalues shumë i mirë.
Shumë virtyte magjike iu atribuan Ujit dhe konsiderohej si një dhuratë e vërtetë e perëndive. Mitet dhe legjendat e shumta, duke pasur parasysh shërimin e mrekullueshëm të shpirtit dhe trupit, iu atribuan fuqive të tij misterioze. Njeriu përgjatë tërë historisë së tij, ka kërkuar zgjidhje apo kurim për shëndetin e tij në ujërat termale apo Ujin e thjeshtë, i cili shpesh konsiderohej me shumë vlera simbolike dhe kulturore.
ORIGJINA E EMRIT “SPA”
Besohet se origjina e emrit “spa” daton me epokën romake, kur legjionet të lodhur nga luftërat, kërkonin të gjenin mundësinë për ripërtëritje, relaksim dhe trajtimin e plagëve përmes ujit. Uji i ngrohtë pranveror natyral konsiderohej si një kurë e mirë për plagët dhe muskujt e lodhur.
Kështu, legjionarët filluan të ndërtojnë banjat pranë burimeve apo puseve me ujë të ngrohtë. Këto banja quheshin “Aquae ‘, ndërsa trajtimet që kryheshin në këto Aquae njiheshin si “Sanus per Aquam ” (spa), që do të thotë “shëndeti nëpërmjet ujit”.
Besohet gjithashtu se SPA është një inicial i frazës latine “Sanitas per Aquas ‘, që do të thotë të njëjtën gjë. Qendra spa e qytetit belg, e cila arriti një famë të konsiderueshme në shekullin e 14, mori dhe emrin e qytetit, pasi aty u zbuluan vetitë kuruese dhe termike të ujit të pranverës.
Ekziston një shpjegim tjetër se fjala spa buron nga Walloon (dialekti i popullit të Wallonia në jug të Belgjikës). Fjala “Espa” do të thotë burim.
HISTORIA e SPA-së
Që nga kohët shumë të hershme, kultura të ndryshme i gëzoheshin apo shijonin përfitimet e të larit në ujë të ngrohtë.
Qendrat e sotme spa janë një vijim dhe zhvillim i mëtejshëm i riteve të dikurshme të larjes në ujë të ngrohtë.
Popujt më të lashtë si egjiptianët, aziatikët, fenikasit, hebrenjtë dhe izraelitët ushtronin zakonin e zhytjes në ujë të ftohtë apo të ngrohtë, por që banjat apo avdeset përshkruheshin dhe në ligjet fetare në kulturat orientale.
Në qytetërimin para-helenik të Egjeut, banjat kishin një përdorim shumë të madh.Ndërtesat e Knossos, Festit dhe Tirintos, përmbajnë lloje të ndryshme të dhomave-vaskë.
Në Itali, Etruskët, kërkonin te jetonin në zona të pasura me burime termale, për qëllime shërimi, pastrimi dhe për të mirëmbajtur veten shëndetshëm dhe të bukur. Ata i pajisnin këto burime me objekte termike, edhe pse nuk arritën kurrë përsosmërinë arkitektonike dhe shkëlqimin e romakëve.
Ritet e shërimit dhe kurimit në këto banja gjallëroheshin gjithmonë nga tingujt e instrumenteve muzikore.